De glasheldere boodschap van Thomas Piketty
Over Thomas Piketty is heel wat te doen. De Franse regering probeert hem in te palmen door een mooie onderscheiding aan te bieden, een omgekeerde benadering is hem als onjuist of onwetenschappelijk neer te zetten.
De Nederlandse hoofdbankier Klaas Knot heeft Piketty nog niet helemaal gelezen, hij krijgt zooooveeeel boeken op zijn bureau .…
Ondanks dat heeft Knot er toch een oordeel over. Piketty’s berekeningen zijn soms wel erg simplistisch, vindt hij (De Volkskrant, 31 december 2014).
Iedereen vindt dus wel wat. Twee hoofdzaken staan echter fier overeind, wat men er ook van vindt en wat de politiek er verder ook mee zal doen.
Ten eerste maakt Piketty van cijferfetisjisme weer politieke economie, een wetenschap die niet alleen abstract is, maar die de verwevenheid van economie, sociale omstandigheden en politiek op toegankelijke wijze laat zien. Bijzonder is dat hij het aangedurfd heeft een brede analyse te presenteren die zich over vele perioden en verschillende landen uitstrekt, grondig onderbouwd. Misschien niet zozeer een theorie, wel een feitelijke onderbouwing.
Ten tweede is de boodschap, het onderzoeksresultaat glashelder: groot vermogen rendeert meer dan arbeidsinkomen en het effect is een enorme tegenstelling tussen steenrijk en arm. Ongelijkheid is een keihard feit.
Die tegenstelling bestaat, zal zich verdiepen en leidt tot een onhoudbare situatie. Dat laatste is speculatief, maar ook logisch. Je kunt gaan wachten tot het ‘zover’ is. Dat lijkt Piketty geen goed idee. De politiek moet dus weer gaan sturen, leiding gaan geven, meer gaan reguleren.
Piketty schrijft vaak wat onderkoeld, bijna cynisch: ‘Zou het kunnen dat de toename van de ongelijkheid in de Verenigde Staten heeft bijgedragen aan het uitbreken van de financiële crisis in 2008?’ (pag. 350) Het antwoord laat zich raden.
Piketty is constructief zonder naïef te zijn. Wat er moet gebeuren is lastig, dat er wat moet gebeuren is helemaal niet lastig in te zien. Zijn voorstel, een pakket van mogelijke voorstellen, is helder: grijp zo internationaal als maar mogelijk is in en belast de zeer hoge vermogens meer dan nu, en dat structureel. Het lost niet direct de crisis op, het zorgt wel voor verdelingen die als eerlijker zullen worden ervaren.
Alle verbale geweld van critici die melden dat zijn analyse slechts statistiek is en zijn economische hoofdwetten slechts wiskunde, kunnen het feit van de grote ongelijkheid in vermogens en de rendementen ervan niet wegmoffelen.
Het is goed te beginnen waar begonnen kan worden. De boodschap is glashelder, het voorstel ook, al kan er op diverse wijze op gevarieerd worden.
Nu de politieke wil nog. Links versus rechts bestaat nog in de politiek. Ieder zal zijn keuze maken. De praatjes eromheen kunnen dat niet verhelpen.
Onder het motto ‘Driewerf Piketty’ drie blogs, waarvan nog twee zullen volgen:
1 De glasheldere boodschap van Thomas Piketty
2 Soorten kritiek op Piketty
3 Piketty en Marx
Thomas Piketty, Kapitaal in de 21ste eeuw, Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam 2014, ISBN 9789023489191
