zaterdag 11 juni 2011

Nog meer Blauwborstweelde

In april schreef ik de weblog ‘Blauwborstweelde’. Binnen tien dagen had ik vier keer de toch niet zo alledaagse blauwborst gezien. Wat een weelde. De vernatting van onze natuur lijkt te lukken, goed voor de rietvogels. En ik let er goed op of ze er zijn, zou je denken. Maar neen, het lijkt er meer op dat ze mij zoeken.

Gisteren op mijn racefietsje naar en om het Lauwersmeer gefietst, 105 km. Met mooi weer, frisse wind en een zonnig humeur is dat prima te doen. Van alles te zien, ook als je flink doorfietst. Overigens stap ik gewoon even af als ik iets beter wil zien, zoals de orchideeënvelden in het Lauwersmeer.

Een eindje van de vogelkijkhut van Ezumakeeg in het gras om wat te eten. Vlak voor mijn neus scharrelt een kievitskuiken rond. Op deze dag moet hij van moederkievit die vanaf de achtergrond toekijkt zijn eigen kostje maar eens leren vinden. Dat doet hij nogal enthousiast. Opeens gaat drie meter van me af een blauwborst zitten op een paaltje. Zeker vijf minuten lang presenteert hij zijn vocale mogelijkheden, die afwisselender zijn dan ik wist. Zachtjes maar fraai zingend, de rode staart duidelijk uitstekend, de blauwe borst vooruit en de heldere witte streep in de lucht.
Als ik wat later op het fietspad langs de Kwelderweg bijna de Lauwersmeer verlaat, zwaait nog een blauwborst me uit. Dame of heer, maar duidelijk met de roestkleurige roodbruine staart, vliegt vlak voor me langs.

Tussen al deze blauwborsten door waren er trouwens genoeg andere aardige dingen. Zoals een paar fossiele botten van grazers die ik vond op het strand van Schiermonnikoog. Ook van Schier de grootste pelikaansvoet (schelp) die ik tot nu toe op de wadden vond (42 mm, met het begin van de vlag). Ook zag ik de waterspreeuw, foeragerend, badderend, op en neer wippend en duikend in de Beuvron in Bourgogne. Daar vierden we vorige week het historische 25 jaar fietsen met collega’s van de Hannie Schaft Akademie en Hanzehogeschool, en bekeken we en passant ook nog enkele fraaie basilieken.

Oude botten en historisch fietsen. De historische en natuurhistorische vindplaatsen zijn overal waar je maar bent. Ook op de terugweg gisteren door Pama en Humsterland, het westelijk deel van het Reitdiepdal. Dit is een prachtig historisch cultuurlandschap, waar ik vanwege de nette combinatie van cultuur en natuur ook nog even de bruine kiekendief, gele kwikstaart, grutto’s en tureluurs tegenkom.
Blauwborst of niet, natuur, cultuur en geschiedenis zijn overal.

donderdag 9 juni 2011

Geerat Vermeij ‘versus’ Richard Dawkins

In mijn boek ‘Godsdienstkritiek, respect en actieve tolerantie’ (2010) schrijf ik niet zo positief over ‘God als misvatting’ (2006) van de evolutiebioloog Richard Dawkins. Sommige lezers hebben zich hierover verbaasd. Zelf sta ik immers filosofisch op een materialistisch standpunt en ben erg geïnteresseerd in de evolutie. Maar juist daarom vind ik dit boek van Dawkins weinig inspirerend. Hij preekt voor de reeds overtuigden en voegt weinig nieuws toe. Met zijn nadrukkelijke herhaling dat god een hypothese moet zijn die vervolgens onbewijsbaar is, bereikt hij de gelovigen niet en miskent hij mogelijke specifieke positieve aspecten van religies.

‘God als misvatting’ werd wel het beste boek van 2006 genoemd, maar ik val er bij in slaap. Gelukkig word ik weer direct klaarwakker bij het lezen van het werk van een andere evolutiebioloog. Geerat Vermeij heeft met zijn ‘Schelpen en beschaving’ (2010, Ned. ed. 2011) ook een principieel, maar geweldig informatief en ook genuanceerd boek geschreven. Het leven is op meerdere plaatsen ontstaan onder gunstige omstandigheden. Dat is een echt argument tegenover het antropomorfistische en religieuze idee dat het leven slechts op één plek op één moment moet zijn ontstaan. En groepsvorming, ook de religieuze groepsvorming is als nuttige vorm van samenwerking heel goed vanuit de evolutie en de omstandigheden waarin leven samenleeft te verklaren. Sociaal is nuttig, praktisch. Zelfs een misvatting kan in een bepaald verband nuttig gebleken zijn.

Door god als hypothese centraal te stellen in zijn anti-godsbewijs hanteert Dawkins nog de religieuze monocausale redeneervorm, die Vermeij niet meer nodig heeft. Vermeij is heel concreet. Tal van voorbeelden vormen een aannemelijk verhaal op basis van actueel onderzoek. Het overtuigt vast niet iedereen, maar het betoog is wel overtuigend neergeschreven. Dat kan niemand ontkennen.

Religie kan in de evolutie nuttige groepsvorming betekenen in een bepaalde levensfase. Net als de sportvereniging, met golf voor de rijken en kaatsen voor de Friezen. Ook religieuze mensen kunnen interessante interacties tussen materie en verschillende levensvormen lezen bij Vermeij. Dat is een mooie basis voor dialoog, echte discussie en opvoeding.



N.B. Ik heb ‘direct reageren’ in deze blog uitgezet. Mocht iemand direct naar mij willen reageren, dan kan dat per mail. Zie mijn website.



dinsdag 7 juni 2011

PvdA, VVD en de Januskop van de liberale staat

In de Volkskrant van 4 juni pleit ‘kritisch’ PvdA-lid Erik van Ophoven ervoor dat de PvdA de visie van Theodore Dalrymple gaat overnemen. Dalrymple meent onder meer dat de verzorgingsstaat is gebruikt om de persoonlijke verantwoordelijkheid van de burgers af te nemen.
Twee dagen later doet columniste Sheila Sitalsing in dezelfde krant een mooie uitspraak over de VVD. ‘… de VVD, die partij die vroeger best liberaal was.’ Mark Rutte zei ooit dat de VVD het persoonsgebonden budget nooit zou afschaffen, maar wil dat nu wel.

Een PvdA-er die onder druk van de crisis in de neoliberale valkuil trapt. In tijden van hoogconjunctuur moet je durven pleiten voor persoonlijke verantwoordelijkheid, niet nu in crisistijd velen het zwaar krijgen. Dalrymple is een vluchtweg, om zelf de politieke verantwoordelijkheid te ontlopen.
En de VVD is niet alleen vroeger, maar altijd de partij van de Januskop. Best wel liberaal, maar de belangrijkste waarde van dat liberalisme is uiteindelijk het eigenbelang. Dat geeft nu de doorslag, ten koste van solidariteit en de waarde van collectieve voorzieningen.

Hebben collectieve voorzieningen dan een eigen waarde? Ja, het is een waarde op zich dat in een sociale maatschappij een meerwaarde ontstaat door dingen samen te regelen. Zoals zorg, natuurbehoud en cultuur. Zelfs als dit wat meer kost dan eerder begroot was.







De Januskop van het Vaticaans Museum