Valt er iets te bejubelen? Op 20 februari 2011 verscheen de eerste blog in deze reeks over filosofie, politiek en natuur. En dit is dan de 200e.
Mooi moment om te stoppen of te bepalen hoe door te gaan. Waarschijnlijk gaat dit als volgt. Voorlopig op de huidige voet, met wat accent op politiek en filosofie. Allengs komt vaker de natuur aan bod.
De eerste blog uit 2011 geeft enkele motivaties om hieraan te beginnen. Onder meer wordt het boek van José Saramago genoemd, ‘De andere kant’, een verzameling weblogs, geschreven in zijn laatste levensjaren. Prachtige korte analyses en beschouwingen. Het hoeft niet geprobeerd te worden dat te evenaren, het is eerder een mooi voorbeeld. Het werk van Saramago (1922-2010) inspireert, door zijn enorme creativiteit, ironie en humor, en zijn ondogmatisch communisme.
In ‘De andere kant’ zegt hij herhaaldelijk dat er een echte economische democratie nodig is. Wég met de invloed en dwang van grote economische machtsconcentraties op het dagelijkse leven! Saramago zegt het genuanceerder: ‘Hoe evenwichtig een politieke democratie zich ook voordoet in haar interne structuren en haar instellingen, ze zal ons van weinig nut zijn als ze niet tot stand is gekomen als de wortel van een effectieve en concrete economische democratie, en van een niet minder concrete en effectieve culturele democratie.’ (p. 55)
‘De wortel’, ongetwijfeld in de betekenis van een resultaat van twee grootheden. Dus zonder een waarachtige economische democratie én een culturele democratie kan een waarachtige politieke democratie niet bestaan. IJdele politici denken zelf de democratie te zijn, maar zonder grondslag is dat niets.
Nobelprijswinnaar Saramago nam geen blad voor de mond. Zijn romans zitten vol absurdisme en ironie, met de ondertoon dat het hoognodig is inderdaad alles eens goed van de andere kant te bekijken.
Van oppervlakkige opinies trok Saramago zich niets aan. Misschien liet hij zich wat dat betreft wel leiden door de uitspraak van de grote Braziliaanse auteur Graciliano Ramos (1892-1953) die in zijn roman ‘Angst’ schrijft: ‘Bang voor de publieke opinie? Er bestaat geen publieke opinie. De krantenlezer slikt een hele berg tegengestelde meningen, verzekert dit, verzekert dat, raakt in de war en weet niet welke kant hij uit moet.’ (p. 179)
Dat is in het tijdperk van de sociale media er beslist niet anders op geworden. Deze weblog kan er nog wel een poosje bij om die onrust wat op te stoken. Of liever, om nog eens naar de andere kant te kijken.
José Saramago, De andere kant, Persoonlijke observaties over wereldpolitiek en andere zaken, Met een voorwoord van Umberto Eco, Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam 2010.
Graciliano Ramos, Angst, pocketuitgave (2e druk), Uitgeverij De Geus, Breda 1997.
José Saramago
