Wel eens van IJshaar gehoord? Het is een fraai natuurverschijnsel. Op internet makkelijk te vinden, wat het is, hoe het er uit ziet en hoe het ontstaat.
Op Wikipedia kun je onder meer lezen, dat het ‘een zeldzaam natuurlijk verschijnsel is waarbij een haarachtige, wollige ijsstructuur ontstaat op dood en nat kernhout, dus niet op de bast, van loofbomen.’ En ook: ‘IJshaar kan ontstaan als de luchttemperatuur even onder het vriespunt ligt. In het hout komen schimmels voor en bij de stofwisseling van deze schimmels komt onder andere water vrij dat door zeer kleine openingen in het hout naar buiten wordt geperst. Het naar buiten geperste water bevriest tot een haarachtige structuur.’
Lees de Wikipediapagina en elders voor meer informatie. Er is best veel over geschreven. Ze zeggen dat dit verschijnsel zeldzaam is, maar dat zou wel eens mee kunnen vallen.
De natuurlijke condities zijn al genoemd. Er is een hoge luchtvochtigheid bij nodig én een temperatuur vlak onder 0. Voor het uit het hout geperste water kan verdampen, bevriest het.
Een paar week geleden was het zo’n geschikte dag, op 14 januari. Toen liepen we door de uitgestrekte bossen bij Borger en Gieten. Ietsje heiig boven de vennen en de vochtige plekken. Met prachtig licht in de stukken hoog loofbos. De temperatuur oplopend van net onder naar iets boven het vriespunt.
Vrijwel windstil, kortom een mooie dag voor een fikse wandeling. En al heb je dan wel eens over IJshaar gehoord en voldoet het weer en het bos aan alle voorwaarden, zeker op de schaduwrijke plekken, je denkt er nog niet gelijk aan dat te zullen zien.
Bij het Houtvester Kühnhuis, een plek met vrij veel schaduw met daar doorheen vallend licht, en loofhout met veel kleine afgebroken takken, zagen we – dachten we – sneeuw op de takken op de grond. En dat terwijl we de vijf kilometer lopen die we al hadden afgelegd, helemaal geen sneeuw hadden gezien.
Even kijken dus hoe dat zit, en ja de herinnering kwam boven van dit natuurverschijnsel. Weliswaar nog zonder het bijbehorende woord IJshaar. Had u het geweten? Maar duidelijk heel bijzonder met prachtige structuren. De temperatuur was nog laag genoeg om de mooie scherpe lijnen van het IJshaar goed te kunnen zien.
Dus fotograferen maar. Het resultaat zie je hieronder. Leuk is ook dat de in de literatuur omschreven plaatselijke condities voor dit verschijnsel allemaal precies kloppen. Het hout, de loofbomen, veel takken en blad op de grond, vooral van de beuken. Op sommige foto’s is duidelijk zichtbaar dat het IJshaar op het hout zit, niet op de bast. Het is als ‘Uit het boekje.’ Dat maakt het extra fotogeniek, zo’n witte lijn tussen de aanwezige bastrandjes.
We geven de beelden graag door. Op een rustige winterdag met een temperatuur van net niet nul, in het loofbos, loop je kans dit mooie verschijnsel tegen te komen. Neem je vast ook wel een paar foto’s.
Het IJshaar nodigt daartoe uit. Wat heeft de natuur weer veel te bieden als ze de ruimte krijgt, ze haar gang kan gaan. Even kijken, soms op je knieën. Dat opent een hele wereld.
.
