GroenLinks en de Partij van de Arbeid spreken af elkaar stevig bij de hand te houden als het gaat om de kabinetsformatie. Niet onlogisch in het parlement. Geen mens kan nog ontkennen dat er dringende sociale vragen en bovendien het hele klimaat aan de orde zijn. Elke bijdrage aan meer stevige politieke standpunten en massa-acties zijn welkom, neen, noodzakelijk.
Maar wat een gemekker in dit land als het thema ‘de linkse eenheid’ aan de orde komt. Zie de kranten en wat een visies, de ene journalist weet het nog beter dan de andere. Terwijl het toch zo moeilijk niet is.
Om politiek gewicht te krijgen zijn macht en massa nodig, daar loopt de politicus tegenaan wanneer de kiezer hem/haar met weinig macht bekleedt maar wel voor grote structurele opgaven stelt. Dan staan verschillende wegen open, zoals meer en hechter samen te werken op links.
Wanneer je dan die afslag neemt zijn er nog verschillende opties open. Bijvoorbeeld soms de mislukking accepteren en zeggen dat je het inderdaad maar niet zo moet doen.
Of liever omgekeerd, juist geen mislukking accepteren en werken aan meer massa, zoals massa-acties voor sociale gerechtigheid en hogere lonen, en ondersteund door die actie met vakbonden, partijen en organisaties sterkere standpunten en visies ontwikkelen.
En dát standpunt, wie is daarvoor verantwoordelijk? Daar wringt hem de schoen. De politici die proberen van de eenheid iets te maken krijgen vanuit de media (etc.) emmers vol ‘beren op de weg’ mee, alsof zij dat allemaal op hun eentje zouden moeten oplossen. Alsof politiek slechts door die krantensnippers wordt bepaald.
Dergelijke posities moeten overstegen worden. De linkse politiek van GroenLinks, PvdA, SP, BIJ1 (enzovoort) moet worden aangejaagd door acties, jongerenbewegingen, vakbonden enzovoort. Je kunt politiek nooit alleen maar overlaten aan enkele individuen, maar moet hen ondersteunen, inhoudelijk en door versterking van het politieke gewicht. En dus acties voeren tegen het rechtse neoliberalisme dat in de Nederlandse en Europese politiek nog altijd stevig de boventoon voert. ‘Een week staken tegen Rutte’ bijvoorbeeld.
In mijn boek ‘Actief socialisme en vrijheid’ pleit ik op basis van de machtsanalyses van vroegere filosofen en politici – Karl Marx voorop – voor hechtere samenwerking van links. Twee politici in de Kamer krijgen die alleen niet voor elkaar, maar een maatschappelijke actie en steun voor een dergelijke lijn wél.
Daarom zul je mij geen cynische opmerkingen horen maken over het zogenaamde debat nu. Laten de PvdA en GroenLinks samen optrekken in de formatie en steun hen. En waar het mis gaat komt de kritiek vanzelf wel weer aanzwellen. En ook dat gaat wel weer over. De beweging moet de politiek scherp houden, dát vooral blijft aan de orde. En links, inclusief de vakbeweging, solidariteitscomités en de milieuorganisaties, zullen samen verder moeten, in welke vorm dan ook.
Mijn boek hierover zegt onder meer (pag. 135): ‘Het verhaal over macht is niet vrijblijvend. ‘Macht’ vinden sommigen vaak negatief klinken, ‘vrijheid’ een stuk mooier. Maar beide zijn innig verbonden, binnen het speelveld van maatschappelijke verhoudingen, dat zelf ook weer in beweging is. Je kunt ook niet meedoen, dan verspil je macht en daarmee een deel van de vrijheid.’
Boek: Jasper Schaaf, Actief socialisme en vrijheid, Pleidooi voor hechtere linkse politiek, Doorbreek de vanzelfsprekendheid, Uitgeverij Damon, Eindhoven 2018, ISBN 9789463401425
Het boek is te koop in de boekhandel, bij de uitgever (internet) en bij de auteur
