dinsdag 8 november 2016

‘Voltooid leven’, een verkeerd woord


Het is een term die je niet makkelijk loslaat, ‘voltooid leven’. Na de plotse inbreng van de regering vanuit het individualisme ten top, dat nu eindelijk ieder zou mogen beslissen of zijn of haar leven voltooid is, barstte de discussie los.
    Eerst vooral de voorstanders. Een wet, een regeling en goede begeleiders zouden de zelfbeschikking goed kunnen regelen. Het is toch ieders eigen leven?
    Nadat de link werd gelegd naar goede zorg voor ouderen, de invloed daarvan op het ervaren van zinvol leven en de mogelijkheden van de bestaande euthanasiewetgeving kwamen de ethische vragen in beeld. Juist ook mensen die veel met deze vragen te maken hebben roepen op voorzichtig te zijn met nieuwe wetten en protocollen. Onder meer leiden die tot nieuwe formele grenzen die weer nieuwe discussies oproepen. Is dat het allemaal waard en wel zo positief?

Minder besproken wordt nog het woord zelf, ‘voltooid leven’. Maar dit is wel een heel uitdagende term, een formulering met een appèl. Het roept ieder op na te denken hoe men zelf het leven nog ervaart. Het roept op zich hierover uit te spreken, ook als was men dat helemaal niet van plan. De velen die het hier misschien zelden of nooit over zouden willen hebben lijken zich nu een aantal vragen te moeten stellen.

Pas hoorde ik een ouder iemand zeggen: ‘Mijn leven is nog niet voltooid, ik krijg de volgende week nog bezoek!’
      Dat is geen grap, ‘het voltooide leven’ komt heel direct binnen. Het vraagt om een direct antwoord. En mocht dit ooit in een wet komen, met bijbehorende protocollen, dan liggen veel nieuwe concrete vragen voor de hand. Van en voor kinderen, kleinkinderen, familie, hulpverlening, mantelzorg, bij vragen over de kosten en de mogelijke kwaliteit van de zorg, enzovoorts. Wat moet de mens allemaal overdenken en aantonen om door te mogen gaan met het leven of hiermee te stoppen?

‘Voltooid leven’ Klaar, over? Moet ik dat nu weten? Kan ik dat? Of volgende week? Hoe kun je na zo’n formulering de nuances bewaren? Ethiek betreft afwegingen waarbij het zwaarste daadwerkelijk het zwaarst moet wegen. Wegen hier wel voldoende de belangen van de velen mee, die gewoon goede zorg tot het einde zouden willen hebben? Die tevreden zijn als ze goed behandeld en gerespecteerd worden?

Een woord, een formulering kan te uitdagend zijn, te sterk appelleren, schuldgevoel of een gevoel van onveiligheid oproepen bij de velen die hun antwoord helemaal niet zo goed kennen of kunnen zeggen. Heeft men nog het recht het niet te weten?
    Het is de vraag hoe de discussie inhoudelijk verder gaat. Zeker is wel dat het de kunst is het hele begrip ‘voltooid leven’ te schrappen en passender woorden te vinden. Dan zet je niet een grote groep mensen op het verkeerde been.