Een partij moet een fundament hebben, op stevige poten staan. Sterker nog, welgeteld op drie poten. Deze these heb ik eerder al verkondigd. De stelling wetenschappelijk bewijzen is niet zo makkelijk, maar of het veel scheelt …?
Geruime tijd terug, bij de verkiezingsnederlaag van Groen Links bij de Kamerverkiezingen vroeg iemand, wat volgens mij de oorzaak was. Ik stelde dat elke partij die langdurig iets wil betekenen drie functies moet hebben, deze moet blijven ontwikkelen en erop mobiliseren.
Kort gezegd berust een partij of beweging dan op drie peilers:
1 – Buitenparlementair werk, acties, massamobilisatie, contacten, communicatie, present zijn, werken in buurten en bedrijven, enzovoort.
2 – Bestuurlijk betrouwbaar werken. Na verkiezingen verantwoordelijkheid nemen, en het beleid integer en transparant uitvoeren. Beloften nakomen en verantwoording afleggen.
3 – Ideologische en theoretische ontwikkeling en scholing.
Wanneer één van de drie in sterke mate ontbreekt ontstaan problemen. Dat was bij genoemde vraag naar mijn idee aan de hand met Groen Links: geen smoel, het eerste en derde punt waren te zwak aanwezig.
En dan nu de PvdA. Er is sprake van een zwenkende koers met opeens een zwaar accent op het eerste punt, zonder voldoende invulling van het derde. Dat is te bestempelen als kamikazepolitiek. Hup, de straat op? Maar waarmee?
Wat mist er dan? Een ideologische richting. Wat voor maatschappij wil de PvdA? Alles neoliberaal & commercieel met slechts voor de uiterste gevallen nog een vangnet? Of – daar tegenover – een werkelijk sociale maatschappij met een sociaaldemocratische mix, een gemengde economie met een collectieve sector en echte zeggenschap voor werknemers en buurtbewoners? Het maakt nogal wat uit.
Eh, maar … zo’n kamikazepolitiek, ben je daar eigenlijk niet blij mee als iets radicalere socialist? Beslist niet! Het geheel van linkse en progressieve krachten is momenteel veel te zwak. Versplinterd is nog een understatement. En parlementair is er vooral sprake van ‘staartpolitiek’.
Staartpolitiek, achter de feiten aanhobbelen: steeds komen er puur neoliberale voorstellen, dan gaan bij kritiek de scherpste kantjes ervan af, en per saldo schuift steeds alles maar door, de verkeerde kant op. Dat stemt niet vrolijk, linkse krachten moeten zich op hoofdzaken meer verenigen om deze trend terug te draaien. En vooral uitgangspunten hebben die dat beter mogelijk maken.
Tja, de straat op. Met welk verhaal als dezelfde week in de krant staat dat PvdA-boegbeeld Frans Timmermans in zijn Europese strijd tegen regels nu precies verkeerd wil dereguleren, door ecologische regels af te schaffen? Dat wordt dan lekker onbezwaard aanbellen.
De PvdA staat spijtig niet fier overeind op drie krachtige peilers. Scheef, met het risico van omvallen.
Terzijde: op 9 december verschijnt mijn nieuwe boek. Voor meer informatie, zie de weblog van 8 november.
