‘Het speelveld van de vrijheid – Marx, Spinoza, overwegingen over vrijheid en macht’
Onder deze titel verschijnt in december a.s. mijn nieuwe boek, met twee essays over de politieke filosofie, met daarin centraal de ideeën van Marx en Spinoza over staat en vrijheid.
Van Marx is bekend dat hij de ‘proletariërs van alle landen’ opriep zich te verenigen. Hij was echter niet de eerste die ervan uitging dat ‘in vereniging’ vrijheid en macht kunnen groeien. Veel eerder schreef Spinoza al dat wanneer mensen zich in nood verenigen, zij samen meer rechten hebben.
Vrijheid is niet slechts persoonlijk, het vrijheidsbegrip is op veel manieren politiek van aard. Vrijheid is altijd in het geding, altijd een doel en de verwerving ervan omstreden. Zowel in politiek stabiele als in chaotische tijden wordt veel over vrijheid gesproken.
Het boek bevat twee essays over vrijheid en macht. Het eerste gaat over de waardering en mogelijke tekortkomingen van Marx’ visie op vrijheid. Verhelderend voor dat laatste is het debat met Bakoenin en de anarchisten van Marx’ tijd.
Ook in het tweede essay over het ‘Speelveld van de vrijheid’ staat Marx’ denken centraal. Hier wordt de objectieve maatschappelijke kant van de vrijheid belicht, zoals die naar voren komt in Marx’ hoofdwerk ‘Het kapitaal’ en andere geschriften.
Daarnaast wordt vanuit Spinoza’s filosofie naar vrijheid gekeken. Hij schreef twee belangrijke politieke boeken, het ‘Theologisch-politiek traktaat’ en ‘De politieke verhandeling’. In de bredere context spelen Aristoteles, Machiavelli en Hegel een rol.
De politieke filosofie van Marx en Spinoza levert gezichtspunten op voor praktisch handelen en de vrijheidsgraden daarvan. Hun fundamentele visies over de samenhang van macht en vrijheid zijn verhelderend om in de overvloed van dagelijkse nieuwsfeiten te bedenken waar het om gaat.
Samenvatting van de inhoudsopgave:
Essay 1 – Vrijheid in Karl Marx’ werk
1 Proloog – Joseph Dietzgen, een beetje anarchist?
2 Macht en vrijheid in het werk van Marx en Engels
3 Dialectiek van vrijheid en noodzakelijkheid
4 De kracht van het woord vrijheid in de praktische politiek
5 Marx in discussie met de bakoenisten in de periode van de Eerste Internationale
6 Praktische aspecten, voorboden van latere discussies
7 Verdere ontwikkeling van een marxistisch vrijheidsbegrip
Essay 2 – Het speelveld van de vrijheid
1 Inleiding. Vragen over vrijheid die ertoe doen
2 Antonio Negri, irritant en intrigerend
3 Karl Marx over de waardesubstantie en de verstrekkende betekenis hiervan
4 Werd Marx door Spinoza geïnspireerd bij het schrijven van Het kapitaal?
5 Macht, de menigte en rationaliteit bij Machiavelli en Spinoza
6 Kan macht als ‘een substantie’ worden begrepen?
7 Dialectiek van de macht en het speelveld waarop gespeeld wordt
8 Het speelveld van de vrijheid, basale aspecten van een model
9 Het speelveld van de vrijheid als metafoor
Op 9 december wordt het boek gepresenteerd bij Boekhandel Godert Walter te Groningen.
Voor meer informatie en aanmelding klik hier.
Daarna is het boek verkrijgbaar bij elke boekhandel of uitgeverij Damon.
Ook verkrijgbaar (zonder verzendkosten) bij de auteur: even een mailtje naar jasperschaaf@gmail.com
ISBN 978 94 6036 193 7, 160 pagina’s, prijs € 17,90
