Tim Birkhead heeft een prachtig boek geschreven: ‘De zintuigen van vogels – Hoe voelt het om een vogel te zijn?’ Ook voor de iets ervaren vogelaar staat het vol verrassende feiten over wat vogels allemaal kunnen met behulp van hun zintuigen.
Je denkt er toch niet over na of vogels goed kunnen ruiken? Als ik denk de katten in mijn tuin weg te jagen met milieuvriendelijke naar knoflook ruikende korrels om onze merels te beschermen, weet ik nu niet meer of ik die vogels daarmee juist heb weggejaagd. Ze zijn er nog wel, maar hoe te tellen of het er nu meer of minder zijn dan voorheen, dat had je vooraf moeten bedenken. Maar toen had ik hier nog niet over gelezen. Het boek geeft in veel opzichten een nieuw perspectief hoe vogels zich oriënteren en met hun fijne zintuigen gewapend zijn tegen predatoren. Voor de liefhebber een must.
Verrassende feiten dus genoeg. Als Groninger las ik opeens nog iets verrassends. Bij de tastzin van vogels staat: ‘Leonardo da Vinci was een van de eersten die schreven over de uitzonderlijk lange tong van de specht, maar de beste vroege illustraties zijn van de hand van Volcher Coiter (1534-1576), een in Groningen geboren anatoom, die opmerkte dat ook de draaihals over zo’n verlengde tong beschikte.’ (pag. 125)
Dat is mooi. In één zin ontmoeten de geweldige wetenschapper en kunstenaar Da Vinci, een van mijn lievelingsvogels, de draaihals, én zo’n mooie vertegenwoordiger van cultuur en wetenschap, geboren te Groningen elkaar.
Nu denk je, er zal wel een straat in Groningen naar Coiter genoemd zijn. Maar neen, ik had nooit van hem gehoord. En een straat? Ho maar. Het lijkt er zelfs op dat er in heel Nederland nergens een straat, gang of snor naar deze knappe illustrator en anatoom genoemd is. Er is gewoon weinig over hem te vinden, althans op het eerste gezicht.
Gelukkig biedt Wikipedia wel meer. Coiter studeerde in Italië en Frankrijk. Hij was de eerste die een bepaald soort hersenvliesontsteking met een heel moeilijke naam beschreef. Stadsarts was hij in Nürnberg. En zijn werken bevatten gedetailleerde anatomische studies van vogels, alsmede een classificatie van deze vogels op basis van hun lichaamsbouw en gedrag. Let op: een classificatie al op basis van gedrag, dat was geavanceerde wetenschap!
Er zijn mensen die Wikipedia wel eens afkraken, omdat zij menen dat deze site niet altijd wetenschappelijk genoeg is. Maar mooi dat hier informatie staat over een geboren Groninger die kennelijk niet voor niets in een boek van 2013 in één zin genoemd wordt met Leonardo da Vinci. Wat wetenschappelijk?
Genoemd boek: Tim Birkhead, De zintuigen van vogels – Hoe voelt het om een vogel te zijn? Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam 2013.
Volcher Coiter (1534-1576)
