Excuus van de lange weg

Op 5 augustus zond ‘Nieuwsuur’  het programma over NOVO uit, de instelling voor verstandelijk gehandicapten, waar door onbekwaam handelen een bewoner zo tragisch aan haar einde kwam. Nederland was op vakantie, maar inmiddels heeft ‘iedereen’ er wel van gehoord.
      Zoals te verwachten was er een boel commotie door de schokkende beelden. Er zijn Kamervragen gesteld, het behandelcentrum van NOVO waar dit gebeurde wordt gesloten en de Centrale Familieraad heeft het vertrouwen in de Raad van Bestuur van NOVO volledig opgezegd, waarop één van de bestuurders opstapte. In ieder geval is het nogal amateuristisch opgezette experiment van behandelen hier danig mislukt.
      Er worden maatregelen genomen, zo wordt gezegd. Dit is een verbale aanname. Of dat gebeurt op een manier die echt beklijft, is nog de vraag. Er is structureel meer aan de hand, dan met NOVO alleen. Dit trieste geval raakt weer uit de aandacht, maar de problematiek van een goede zorg voor verstandelijk gehandicapten met gedrags- en psychische problemen is daarmee geenszins van de baan.

In het commentaar in ‘Nieuwsuur’  zei een van de in vakantietijd opgetrommelde deskundigen over het feit dat vergelijkbare problemen, zoals van een onvoldoende scholing van personeel vaker voorkomt: ‘Er is nog een lange weg te gaan.’ Vervolgens ging het over de standaardoplossing waar Tweede Kamerleden meestal mee voor de dag komen. A – Er moet onderzoek komen. B – Er moet een betere regeling en controle komen.
    Tja, het bekende paard achter de wagen en in feite struisvogelpolitiek.

De kern van de zwakke redenering zit hier in ‘de lange weg’ die nog te gaan is. De suggestie wordt gedaan dat er wel een (min of meer) heldere visie op bejegening en behandelen bestaat, er al jaren een stevige inzet wordt gepleegd om de zorg voor gehandicapten met gedragsproblemen te verbeteren en dat het een kwestie is van doorgaan op deze weg.
      Feit is echter dat goede zorg en bejegening hier scholing, deskundigheid en continuïteit vereisen. Daarover is wel degelijk veel kennis aanwezig, maar de goede uitvoering staat haaks op het bezuinigingsbeleid. Door alle bezuinigingen en reorganisaties wordt er onvoldoende geschoold en getraind personeel aangenomen. Ook wordt hen geen goed arbeidsperspectief, voldoende rust en ondersteuning geboden, zodat sommigen uitgeblust raken in hun werk en er mee stoppen.

Na jaren op opleidingen als HBO-Jeugdwelzijnswerk en SPH gewerkt te hebben, weet ik één ding zeker. Er bestaan goede methoden, goede bejegening en heel goede trainingen in weerbaarheid en omgaan met agressie. Er bestaan of bestonden ook vele goede docenten en praktijkdeskundigen die hun studenten daarin konden trainen. Maar deze deskundigheid staat onder enorme druk. Vaak veralgemenen opleidingen te veel, waardoor de specifieke, echte deskundigheden verloren gaan.

Anders gezegd, het kan wel, de lange weg is voor een deel de weg terug, maar het kost wat. Er moet bij sommige bewoners één op één dus heel intensief worden gewerkt. Er moet bijscholing, inclusief praktische trainingen bestaan. Enzovoorts.

De lange weg is een begaanbare weg, mits niet geplaveid met bezuinigingen, reorganisaties en snel opeenvolgende gedropte methodes. Maak beter gebruik van de echt goede ervaringen, al is er altijd ook individueel maatwerk nodig. Deze weg kost dus heel wat, zowel in het onderwijs, permanente bijscholing en training, en zeker in de uitvoering. Het is een politieke en maatschappelijke vraag of ‘men’ bereid is de lange weg op te gaan. Onderzoek en controle zijn hooguit randvoorwaarden, niet de oplossing.
    Als alleen maar wordt gesteld dat er nog een lange weg is te gaan, zonder concreet perspectief, is het een lege geruststelling, een holle frase. De suggestie is dat er hard aan oplossingen wordt gewerkt. Dat is pas waar als je dit laat zien.