Het individu als sociaal wezen

Bij de start in februari 2011 met deze weblog heb ik enkele drijfveren genoemd. Eén ervan is aandacht te vestigen op mijn boeken. De opzet van zo’n vier keer per maand een blog over filosofie, politiek en natuur blijft dezelfde. Nieuw is dat ik soms zal attenderen op één van mijn boeken, en een enkele keer ook een wat langer artikel zal plaatsen.

Boeken in soorten. Na mijn promotie in 1993 op een theoretisch onderwerp uit de dialectische filosofie had ik zin over een meer direct actueel maatschappelijk onderwerp te schrijven. Dat resulteerde in 1996 in 'De toekomst van het individu als sociaal wezen'. Soms kijk ik nog eens terug op wat nog lezenswaardig is en wat ik nu anders zou doen. Dit boek is achteraf gezien iets te encyclopedisch. Er komen veel voorbeelden aan bod. Een aantal feiten zijn echter nog steeds aan de orde. Leuk terug te lezen dat er in 1995 al 50 miljoen internetgebruikers zijn (p. 104). Toen veel, maar weinig vergeleken met nu. Dat die massaliteit niet alleen maar voordelen heeft, geldt nog steeds.

Voor de kern van het boek sta ik zeker nog in. Toenemend individualisme vraagt om een visie op de persoonlijkheidsontwikkeling. Want beide zijn beslist niet hetzelfde. Een individu kan vervreemd zijn en paradoxaal een individualistisch kuddediergedrag vertonen.

Persoonlijkheid vraagt om zelfreflectie. Vanuit een aantal maatschappelijke uitgangspunten pleit ik daarom aan het eind van dit boek voor een sterke ethiek. Het hoofdstuk daarover heet ‘Een ethische tegenbeweging als beweging van het sociale.’ Zowel het idee als de praktische vragen er omheen zijn nog actueel.
De gevraagde tegenbeweging bestaat. Ethiek wordt inderdaad gemiddeld sterker dan toen als belangrijk beschouwd, ook als reflectie op urgente maatschappelijke vragen. Wel zien we hier een vat vol tegenstrijdigheden. Zo wordt in het hoger onderwijs vaak gezegd dat ethiek belangrijk is, maar zijn er opleidingen waar deze tegelijk wordt gereduceerd tot protocollen en regels, haaks op wat ethiek is.

Je weet nooit precies wat er met je boek gebeurt. Voor dit boek heb ik jarenlang een bedrag gekregen vanuit het kopieerrecht. Een deel van het boek werd al die tijd op een universiteit of hogeschool gebruikt. Nooit heb ik me verdiept in wie dit deed en wat de concrete discussies waren.
Voor die nieuwsgierigheid is het nu te laat. Het boek zelf kan echter nog wel worden gelezen. En er bestaat geen bezwaar tegen dat iemand een hedendaags vervolg schrijft.

Alle boeken: zie www.jasperschaaf.nl
De oudere boeken verkoop ik vaak voor een zacht prijsje. Vraag er gerust naar.
.