De weblogs die zullen volgen, worden nieuw geschreven. Eén wat oudere ingezonden brief uit september jl. wil ik de lezer niet onthouden.
Met sterke generalisaties geeft Paul Cliteur in De Volkskrant van 4 september 2010 zijn mening hoe vanuit een seculier of atheïstisch standpunt we heden ten dage met religie zouden moeten omgaan. Cliteur generaliseert te sterk wanneer hij stelt dat de westerse intellectueel terrorisme alleen verklaart uit kolonialisme en onderdrukking, en zou ontkennen dat sommige gelovigen inspiratie voor geweld putten uit geloof. En mensen die over ‘dialoog’ en ‘respect’ praten zouden er zelf ook niet meer in geloven. Daarmee wordt door Cliteur wel heel veel over één kam geschoren. In mijn eigen boek ‘Godsdienstkritiek, respect en actieve tolerantie’ (Damon 2010) pleit ik voor zowel een kritische houding ten opzichte van religie als voor het doorzetten van de lange weg van de respectvolle dialoog. Ik voel me dus aangesproken. Ik zou ook bij de vijf door Cliteur beschreven manieren waarop de staat zich tot de religie kan verhouden veel nuances en concretiseringen willen aanbrengen. Over de eerste manier, het bestrijden van religie, is Cliteur veel te kort. Men kan wel degelijk concreet en met argumenten op een respectvolle manier bepaalde aspecten van religies aanvechten, zonder tot tirannie te vervallen. Het vierde perspectief van Cliteur, het multiculturalisme, wordt in één pennenstreek als naïef en achterhaald afgedaan, terwijl hier toch vele, ook realistische vormen van bestaan. Cliteur voelt zelf voor het kort beschreven vijfde perspectief, het revitaliseren van de religieus neutrale staat. In mijn boek beschrijf ik hoe filosofen als Locke en Spinoza de religieuze vrijheid wilden begrenzen, wanneer samenleving en staat in gevaar kwamen. In principe vindt Cliteur hier een goede invalshoek. Hij is echter naïef als hij meent via één ingang de hele verhouding van staat en religie te kunnen omvatten en te kunnen veranderen. Eigenlijk wijst hij hier zelf al op door te stellen dat in het CDA Maxime Verhagen beter dan Ab Klink begrijpt dat PVV en CDA voor dezelfde joods-christelijke Leitkultur staan. Naar mijn mening heeft Klink echter vanuit zijn christelijk perspectief beter dan Verhagen begrepen hoe je vandaag de rechtsstaat moet beschermen. Een volledig van wereldbeschouwing, ideologie en religie bevrijde staat is vooralsnog onmogelijk, waarschijnlijk onwenselijk en in ieder geval nog heel ver weg. Een stellig pleidooi daarvoor zou van nieuwe naïviteit getuigen. Beter is concreet de uitwassen te benoemen en te bestrijden. Gemakkelijke oplossingen bestaan hier niet.
Boeken van Jasper Schaaf, zie www.jasperschaaf.nl
Deze boeken zijn via een e-mail te bestellen of bij de boekhandel
September 2010 / februari 2011 – 2
