Toen in januari jl. de discussie opnieuw losbarstte dat Groningen toch weer extra aardgas zou moeten leveren heb ik dat op deze blog gelijk een fout idee genoemd. Ook toen sommige bestuurders en persmensen eerst nog reageerden met halfslachtige uitspraken zoals, dat Groningen dan maar weer extra geld zou moeten krijgen. Maar daar is het de Groninger niet om te doen. Met de felle reacties leek het hele idee snel van tafel.
Zo leek het. Inderdaad. Maar nu de oorlog in Oekraïne zich meer en meer ontwikkelt als een internationale handels- en productieoorlog, vooral ook gericht op de energie – zoals het gas – als wapen, zijn het opnieuw allerlei figuren die in de media beweren dat Groningen toch maar moet leveren … ‘Als het niet anders kan.’ Blabla. Vooral horen we taalconstructies die erop neerkomen dat ‘natuurlijk Groningen ontzien moet worden, maar als het niet anders kan …’ Toe maar weer, dit is geen deur die op een kier staat. Wie bepaalt wat er niet anders kan?
Het is een bitter en vals perspectief. Die redenering komt er op voorhand op neer dat aan het eind van het liedje het Groningerveld de succesvolle sancties maar moet dragen. En dat dat nooit helemaal zal lukken en dus het kapitaal en de overheid maar moeten beslissen wat er wél moet. Terwijl dan uiteraard de Groningers buitenspel komen te staan in die hele ‘meningsvorming’. Wel leveren en niets zelf bepalen. Met als dank nietszeggende toezeggingen.
Gelukkig vindt Groningen – zoals het er nu naar uitziet – een medestander met ruggengraat in de persoon van Hans Vijlbrief. Deze staatssecretaris geeft in interviews aan werkelijk bij de mensen thuis te komen kijken, met families te praten en vervolgens conclusies te trekken die het hele argument van leveringszekerheid in een vals daglicht stelt. Natuurlijk is er energie nodig, ook als de crisis zich verder verscherpt. Maar dat betekent helemaal niet dat Groningen voor een leveringszekerheid die al lang uitgediscussieerd is op moet draaien. Je kunt ook anders met energie omgaan en dat ligt meer dan ooit – denk aan de klimaatcrisis – voor de hand.
Het argument van de leveringszekerheid toepassen op de ogenschijnlijk zwakste partij in het spel is buitengewoon vals. Het komt er voor de zoveelste keer op neer dat de bewoners maar moeten opkrassen als ze niet willen wachten tot Sint Juttemis. En de hele logica dat alles nu zou draaien om de economie van de leveringszekerheid is ook feitelijk volkomen onjuist. De klimaatcrisis met de enorme gevolgen eist dat zo snel mogelijk de uitstoot van voor het milieuschadelijke gassen drastisch en snel moet verminderen. In dat licht komt de gas- en grondstoffencrisis niet eens zo slecht uit.
Wat te denken van het idee van een vermindering van gasverbruik (bijvoorbeeld) 10% sowieso, met daarbij de nodige oefening met warmte produceren en die vasthouden op korte termijn? Bijvoorbeeld bij 10 graden vorst de wijkbewoners opvangen als was het een watersnood. Warmte en energie collectief gebruiken en niet in alle situaties individueel thuis met de kachel aan. Collectief weerbaar worden als de natuur deels en tijdelijk niet meer levert wat tot voor kort kon worden verwacht. Er is eigenlijk geen zekerheid meer dan de algehele klimaat(on)zekerheid.
Wees creatief en stel liever de gegarandeerde levering van een saamhorige samenleving centraal, met alle bijpassende maatregelingen. Dan kan ieder meedoen de energie te consumeren die nodig is.
Maatregelen over warmte, delen van ruimte, passende de werkplaatsen, (tijdelijk) niet meer vliegen tenzij het echt nodig is. Enzovoorts. Laat losse oplossingen voor de samenleving als geheel werken, niet alleen als commercieel product voor het individu.
Zo zie je maar. Zonder ook maar een cijfer te laten zien kun je de discussie over de leveringszekerheid van het gas omswitchen naar een passender, mooier en ook op korte termijn misschien wel onvermijdelijk perspectief.
Groningers dienen graag het Algemeen Belang, maar dat is wat anders dan de sluitpost van valse, vooringenomen discussies. Gronings gas, glashelder, het restant gewoon in de grond laten zitten. En tegelijk iets beters bedenken voor nu.
