Klimaatalarmisme en sussende woorden

Al heeft het veel te lang geduurd, het klimaat is eindelijk een groot politiek en maatschappelijk thema geworden. En veel meer dan dat natuurlijk, want een echt thema was het al lang, maar veel te vaak vooral slechts voer voor specialisten en activisten versus een onwillig luisterend oor.

Maar de klimaatproblemen hebben grenzen overschreden, ze zijn zichtbaar geworden. Politiek hardhorende politici kunnen er niet meer omheen, opiniebladen, tv en sociale media ook niet.
    En de mooie hete zomer. Wie niets van politiek wil weten merkt wel de warmte. Dat doet je wat. En de andere verschijnselen, stijgende zeespiegels, enorme afvalproblemen, plastic soep, uitstervende diersoorten en bijvoorbeeld enorme vervuiling door de bewapening en een stuk vreedzamer maar net zo ernstig de CO2-uitstoot door het vele vakantievliegverkeer. Enzovoorts.

In de media wordt nu alarm geslagen op vele manieren. Beter laat dan ooit? Of is het te laat? Alarm!
    Maar daar kan een volk niet mee leven. Een probleem dat te groot is om goed te begrijpen leidt tot cynisme en zeker tot wegkijken. Dan schiet het alarm nog niet op, leidt het niet tot actie, maar tot angst of egoïstische brutaliteit. Waarop kranten dan weer schrijven dat ondanks de hete zomer en de problemen je jezelf geen schuldgevoel hoeft aan te praten. Dan eindigt een reeks van reacties aldus in sussende woorden.
    Ja, dan loopt de politiek inderdaad vast, wat feitelijk eindigt in verdere verdieping van de klimaatproblemen én scheidslijnen tussen arm en rijk, tussen arme en rijke landen of tot oorlogen om de verdeling van de nog beschikbare ruimte, grondstoffen en dergelijke. De macht die wegkijkt, al probeert men dat met nieuwe mooie woorden te verdoezelen.

De werkelijke oplossingen zijn veel genuanceerder, maar soms ook hard, want de nodige diepgaande maatregelen moeten wél uitgevoerd worden. Schuldgevoel dat tot verlamming leidt en waarmee je anderen als schuldigen kunt aanwijzen heeft geen zin. En wanneer de schuld louter leidt tot individuele acties, die hoe belangrijk misschien op zich ook, nog weinig oplossen, kun je inderdaad je afvragen of problemen en acties hier zich wel passend tot elkaar verhouden.

Het probleem is voor het grootste deel politiek. Als voor mensen, betrokken burgers, een vraagstuk te groot is om te behappen, moet een overheid en de politiek volledig de verantwoordelijkheid nemen. Door het vraagstuk in totaliteit te analyseren en met oplossingen te komen, en door vervolgens delen van die oplossingen begrijpelijk te presenteren en uit te werken, zodat de bevolking op dat niveau daar wél grondig bij wordt betrokken.

Niet elkaar de vliegen afvangen maar oplossingen bieden, geen te moeilijke vragen zoals waar precies alle windmolens moeten staan ‘Hupsakee’ op het bordje van de burger gooien, maar doordachte stevige ideeën en uitwerkingen aanbieden. Ook waar nodig impopulaire maatregelen durven voor te stellen en uit te voeren. Daarbij grondig sociaal verantwoorden wat er nodig is.

De politiek moet staan voor de grote vragen die zich aandienen. Ook erkennen dat er dreigt dat weer de armen elders met de door het Westers kapitalisme veroorzaakte klimaatproblemen worden opgezadeld, ook erkennen dat de ongelijkheid bij fout beleid alleen maar toeneemt, vooral daarom een sociale politiek verbinden aan een klimaat- en vredespolitiek. Dat laatste onder meer om het afschuiven van de verantwoordelijkheid tussen landen en volkeren te vermijden.
    Geen sussende woorden, geen verantwoordelijkheid afschuiven. Wanneer grote problemen zo groot worden dat niemand ze individueel kan oplossen, moet de politiek tijdig doen wat nodig en (nog) mogelijk is. Dat sluit acties en initiatieven vanuit de basis geenszins uit, in tegendeel.

Schuldig of niet, de integrale vragen vereisen naast deeloplossingen vérstrekkende maatregelen. Partijen moeten deze voorstellen en hierop worden uitgedaagd. Niets doen is geen optie, weinig doen bij grote vragen ook niet.
      Schuldvragen mogen niet leiden tot verlamming, wat echter maar al te vaak nog wel het geval is. Dat kun je voorzien, dus daar kun je op inspelen.