maandag 21 mei 2012

Vraag het de Grieken

Er lijkt een politieke trechter te bestaan, die er steeds meer toe dwingt uiteenlopende problemen openlijk in verband te brengen met het hoofdprobleem. Dat hoofdprobleem heet neoliberalisme, de doorgeslagen en inmiddels vastgelopen aanpak alles te vermarkten en te privatiseren. De vrije markt, de gevallen afgod die toch nog steeds wordt aanbeden. Gevallen, zie de crisis met haar verschillende verschijningsvormen van vastgoedcrisis, monetaire crisis en crisis in de productieve, sociale en overheids sectoren.

Het neoliberalisme is de economische ideologie met de verkeerde oplossingen. Het privatiseren heeft de ruimte voor overheden om te manoeuvreren onnodig klein gemaakt. Collectieve arrangementen voor communicatie als telefonie, kabel en post zijn rücksichtslos geprivatiseerd, in een ‘digitale maatschappij’ die niet zonder kan. Daardoor vloeien de opbrengsten van dergelijke collectieve voorzieningen slechts toe aan enkele rijken, niet aan de overheid, niet aan de bevolking. Alsof het allemaal nog niet genoeg is speelt de Europese Commissie voor waakhond, die blaft dat allerlei diensten en bedrijfsonderdelen in de verkoop moeten. Vooral als ergens het woordje ‘Staat’ nog een rol speelt.

Internationaal hetzelfde. Griekenland is een bezet land. De rijke landen en de Europese bureaucratie – aan de leiband van banken en bedrijven – bepalen wat Griekenland nog mag. Alleen bezuinigen is echter een gebrek aan sociale bewogenheid en creativiteit. Waarom investeert Europa niet goed en gericht in economieën van landen met problemen zoals Griekenland? Zet solidariteit voorop en laat de EU zó krachtig opereren, omgekeerd aan de huidige aanpak. Verplicht Griekenland niet overheidsvoorzieningen te privatiseren. Help en stimuleer liever deze rendabel en efficiënt te maken.

De Grieken zijn de inmenging zat. Angela Merkel wil opeens wel dat de Grieken een referendum houden, nu over de euro. Eerst mocht het niet, nu moet het? Deze actie dient slechts de onderwerping van de wil van het volk aan het harde marktregiem.
Vraag liever de Grieken zelf, welke kant ze op willen, zonder het mes op tafel. Nu er nieuwe verkiezingen komen zou de meest hoopvolle ontwikkeling een grote linkse overwinning zijn. Er bestaan weinig pasklare oplossingen, eerst zal de destructieve bezuinigingsdrift moeten worden teruggedrongen, als basis voor een nieuwe sociale koers.

De neoliberale ideologie heeft na de jaren zeventig een opmars gemaakt. Eerst misschien sluipend en slechts door linkse critici geanalyseerd, daarna steeds meer open, brutaal en agressief.
Dat denken terugdringen is een lange afstandsloop. Niet alleen de neoliberale politiek moet worden bestreden, ook het overmatige individualisme en bekrompen eigenbelang waarvan het neoliberalisme zo handig gebruik maakt. Het zet mensen tegen elkaar op. Ook tegen de Grieken.