‘Lof der Zotheid’ over de oorlog: ‘In het algemeen wordt dit schitterend bedrijf toch verricht door klaplopers, pooiers, dieven, sluipmoordenaars, boeren, domkoppen, armoedzaaiers en dergelijk uitschot van de mensheid, niet door ’s nachts doorploeterende filosofen.’
Van Erasmus’ pacifistisch pleidooi zijn meer pakkende citaten mogelijk. Dit is echter extra actueel.
‘Sluipmoordenaars’, de moderne versie ervan is de drone. De drone is het onbemande militaire vliegtuigje dat de Verenigde Staten inzet in Afghanistan, Pakistan en Iran.
De drone is de sluipmoordenaar, maar ook de piloot, die naar men zegt zonder stress in zijn luie stoel bombardeert. Niet alleen Al Qaida-strijders, maar ook bevriende militairen en burgers zijn inmiddels omgekomen.
De drone is nog veel meer. Het is de eenzijdig voortgezette wapenwedloop die gevolgd zal worden door vele landen die niet achter willen blijven. Het is ongecontroleerd, een door geen verdrag of democratie toe te laten geweld. Wie staat immers zoiets toe?
Voor Erasmus is de oorlog een gebrek aan beschaving. De drone maakt gebruik van de door beschaving ontwikkelde kennis, maar is zelf barbaars.
De monopolie en controle van geweld zouden naar de Verenigde Naties moeten. Men wil sancties tegen Iran, maar waarom niet net zo goed tegen de VS?
Dat is moeilijk maar rationeel. Erasmus was in zijn tijd een uitzondering met zijn vastberaden pleidooi. Hij zag de moeilijkheid maar bleef pleiten voor oplossingen en tegen geweld.
Erasmus door Hans Holbein de Jonge, 1523
Bron van het citaat: Desiderius Erasmus, ‘Lof der zotheid’, in ‘Verzameld werk’, deel ‘Lof en blaam’, Athenaeum – Polak & Van Gennep, Amsterdam 2004, p. 81.
