‘Ik omhels je onafgebroken’ – Judith de Kom en Ida Does (boek attendering)

Bij Alfabet Uitgevers verscheen dit jaar een biografie van Anton de Kom ( Al klopt deze aanduiding niet helemaal. Anton de Kom is in de oorlog door de Duitsers vermoord. Zijn dochter Judith zoekt tot op hoge leeftijd alles wat nog sporen van De Kom kunnen zijn. Aan het eind van het boek blijken dit niet zoveel sporen te zijn. Maar zeker wel genoeg om Antons de grote verdiensten te staven.

Wie was Anton de Kom nog maar weer? Hij was de enorm inspirerende leider in de strijd door zwarte mensen voor hun volledige sociale en politieke rechten. Strijd als sociaal werker, zoals in en na de opstanden in Paramaribo, waarvoor de Nederlandse regering hem opsloot. Sociale vragen, de bevolking van Paramaribo wist hem te vinden, als hun raadsman. Dit was zo evident dat hij pas lang na zijn dood door de Nederlandse regering geridderd is, ereburger van het land. Zijn sociale arbeid deed hij niet alleen, maar ingebed in het socialere leven van die tijd, die politiek bepaald werd door partijen als de SDAP, CPN en anarchistische groepen, tegenover de liberalen.

De Kom was in Rotterdam actief in het linkse verzet en werd door de Duitsers gearresteerd. Door ziekte geveld, overleed hij in gevangenschap. Na de oorlog heeft het tot 1960 geduurd dat de restanten van zijn lichaam werden gevonden en hij begraven kon worden op de erebegraafplaats te Loenen.

Judith de Kom was Antons dochter. Zij heeft een groot deel van haar leven gezocht naar restanten van het leven van Anton en voor de erkenning van zijn strijd, inzet en sociale resultaten. Enorm fascinerend is het te lezen hoe Judith de Kom talloze contacten in en buiten haar kring van familie, bekende en nieuwe contacten onderhoudt. Het boek geeft die uitgebreid weer. Daarbij wordt ook duidelijk wat de afwijzing van de waardering voor De Kom allemaal losmaakt. In die zin is dit ook een psychologie die leerzaam is voor hedendaagse mensen die te maken hebben met sociale ontkenning, discriminatie, uitbuiting, oorlogen en ellende.

Judith de Kom schreef een weergave van veel facetten van lijden door politiek falen. En door de betrekkelijke eenvoud voor eigenlijk ieder leerzaam en leesbaar.

Judith de Kom stierf in 2024 op 93-jarige leeftijd. Haar levenstaak was volbracht, zoals de lezer van nu kan opmaken.

Het is een heel een toegankelijk boek met een grote diepgang. In mijn weblog schrijf ik niet vaak recensies. Maar dit boek verdient het gelezen te worden, voor de hele familie De Kom, zoals die naar voren komt en over de eenheid van praktijk en theorie, zoals Anton de Kom die zag. Zijn idealen zijn actueel, van grote betekenis.

STOP DE OORLOG!

 

 

 

 

Een angstaanjagend thema?

Links-rechts, onder de jeugd wordt veel over de toekomst nagedacht. Open deur? Eerder lijkt zowel veel aandacht als onbeholpenheid aan de orde. Waar gaat het om? Het gaat om niets meer of minder dan de toekomst van de planeet, de natuur in alle gedaanten, idem dito de mens met zijn verwoestende tekortkomingen. Twee algemene hoofdthema’s dus, leven en de dood of productief overleven zonder de hele planeet te verknoeien, of noem de mogelijke vormen van formuleren maar op.

            Het geboren kind, het zich ontwikkeld kind, de volwassenheid in alle mogelijke fasen, de terugblik zolang het nog kan, kortom het leven ingebed en tegenover de planeet met haar eigen ontwikkeling, immers, de natuur kan het stellen zonder de mensen, terwijl de mens in zijn eigen valkuilen gestapt is onder het zingen van plechtige liederen. De geschiedenis is belangrijk, maar zelf niet tijdloos, eerder precair, toevallig, voorlopig weten we het niet beter te zeggen. Voorlopig weten we het niet beter te zeggen, en daarom moet het gezegd worden, op straffe van opheffing van het menselijk bestaan.

Dan nu de crux: laat het de jeugd het zelf zeggen. De jeugd is rijk aan mogelijkheden, maar wordt geacht vooral mee te draaien in de mallemolen van de voorhanden wereld, product van pa en ma. Met als perspectief grootschalige vernietiging, door verdwijnende gezichtspunten van de natuur, gepaard aan conflicten op het macro-terrein, door natuurdiefstal en macro-geweld, voor een poosje dominant, maar uiteindelijk slechts de rommel meeslepend, de vervuilde zee in. Dodelijk op wat voor schaal? Uiteindelijk op wereldschaal, de samenhang van de brokstukken van de materie werkt door tot het niet meer kan. Daarom moet er, naast veelvoudige acties, veel aandacht zijn voor creatieve historische, leerzame filosofieën om risico’s en kansen te onderzoeken. Concreet in hun tijd, de westerse filosofie, denkers als Aristoteles, Pascal, Spinoza, Marx, Engels, Kant en Hegel. Als voorbeelden van toen naar het nu, basaal gericht op sociale actie en beweging. En let op de biologen, vergeet Darwin en zijn opvolgers niet.

Wat heeft de jeugd hiermee van doen? Alles. De voorbije wetenschap raast verder, tautologisch, en wordt in de prullenmand gedeponeerd, wat voor het ene niet even terecht is als voor het andere. De twee thema’s bepalen alles: de natuur en de mens. Alles zolang er menselijke natuur bestaat. Dat is lang, maar niet per se eeuwig. De eeuwigheid was meer en meer onthuld als een droom, een constructie, beperkt voor rede vatbaar. De rede van de jeugd, die het zelf wel verder uit wil en moet zoeken. Een idee kan dan zijn de jeugd zowel de moraal als platform en vanuit het verleden en het heden mee te geven. Royaal!! Help mensen een handje, ook al komt die hulp vanuit het verleden.

            In de huidige politiek duikt het tweekoppig monster op. Het geweld in de zichtbare maatschappij, zie bijvoorbeeld momenteel de buitensporige vernietigingsdrift van de Israëlische overheid en als een tweede voorbeeld de blinde drift vooruit. De drift om blindelings voorwaarts te gaan, desnoods tot in de hel door te willen communiceren, in de verworden digitale revoluties van nu. Tweekoppig, maar in wezen één en misschien zelfs slechts eendimensionaal geklets. Geef daarom het heden de stem voor de toekomst. Democratiseer meer! Geloof in de platforms die er zijn en die er komen. Gun alle generaties en culturen veel ruimte. Sluit de actiegroepen in, en vooral niet uit.

            Vroeger sprak men wel over ‘Het Opbouwwerk.’ Best een actueel passende term. Bouwen in plaats van breken. Ook politiek en in vakbeweging, religies, wereldbeschouwing, cultuur enzovoort. Conservatieve krachten zullen misschien vanuit gesloten motieven deze gedachte bestrijden. Maar zo moeilijk hoeft het niet te zijn. Uitgaan van het reële leven. Dus hup! Bouwen in plaats van breken.

 

STOP DE OORLOGEN - vandaag nog!

 

 

’t Is maar wat je te horen krijgt’

 Is dat zo? Of selecteren mensen uit wat ze horen en toevallig zien? Gisteren werd ‘overal’ de ingreep van Hamas herdacht, en werden dus heel uiteenlopende aspecten naar voren gehaald. Opmerkelijk daarin is hoe vaak wordt aangenomen dat de generaties van nu de voorgeschiedenis kennen. Vooral de ‘actie’ van Hamas wordt genoemd als feit alleen, die zonder context gebeurt, dus ‘gewoon’ gedaan is door de terroristen. Dat is inderdaad nooit goed te praten, moord is moord, daar kom je met argumenten met geen mogelijkheid van weg. Maar een moord als werkelijkheid, als feit begrijpen kan op verschillende manieren. Je kunt de ogen sluiten hoe zoiets ontstaan is, je kunt daar ook diepgaander op reageren, proberen de oorzaken – als die er zijn – trachten te doorgronden.

 En hier gaan dan meer aspecten meespelen, die wel begrip geven, nog altijd de actie op 7 oktober 2023 niet goedpraten. En dat leidt tot een heel andere discussie als men inziet dat er oorzaken en motivaties meespelen die sterk zijn, hoe verwerpelijk ook. Voor de Palestijn telt bijvoorbeeld dat Israël in een lang historische optreden in grote en kleine stappen heel Palestina inneemt en de Palestijnen verjaagt, in acties die zwaar ondersteund worden daar de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Nederland en andere staten. Wat dat betreft was Netanyahu ook snel klaar op 7 oktober te zeggen ‘Het is oorlog’. De oorlog was er al en Israël heeft die nu met nog meer moorden en bombardementen op burgers ingevuld.

 Wat je verder ook kunt noemen, goede en heel kritische onderbouwde literatuur is er genoeg, de moorddadige acties praat je er niet weg mee. Maar de leiders van Palestijnse én de Israëlische en Westerse kant, allen hebben ze een berg ‘boter’ op hun hoofd.

        Hier komt een ander punt van beoordeling naar voren. In de discussie in Nederland kiezen de rechtse politici, met name van VVD, BBB en de Minister-president simpelweg voor het modelletje ‘van Israël is oké en lijdt en dus wij tonen onze solidariteit daarmee.’ En de demonstranten die Palestina steunen worden als simpele pubers en als antisemieten weggezet.

         Dat zegt ook heel veel, zowel over ‘onze’ politici als over het Nederlandse onderwijs. Want wees eerlijk, wat hebben we op school in Nederland geleerd over Palestina en over de in veel opzichten misdadige onderwerping van dat land? Veel meer dan enkele titels is of was het vaak niet.

Dan kan voor TV de vertegenwoordiger van de BBB wel roepen dat je nu eenmaal niet mag onderhandelen met gijzelnemers, soms is de tijd echter rijp dat nu wel eens serieus te gaan doen. ‘t Is maar wat je te horen krijgt’ En wat je durft te verstaan.

 

 STOP ALLE OORLOGEN